Zbadano przy uzyciu elektronowego mikroskopu skaningowego pięć gatunków sylurskiego retiolita (Graptolithina) z rodzaju Agastograptus Obut and Zaslavskaya 1983. Wykorzystano nowy, wypreparowany chemicznie doskonale zachowany materiał, pochodzący z bałtyckich głazów narzutowych, z prób z wiercenia Bartoszyce (platforma wschodnioeuropejska, Polska), oraz opisany wcześniej z wapiennych konkrecji z arktycznej Kanady (Lenz 1993). Wykazano że morfologia wyrostków aperturalnych u badanych gatunków jest zrożnicowana, a nie jednakowa jak w diagnozie rodzaju Agastograptus. Ponadto inne cechy takie jak budowa części proksymalnej rabdozomu, ścian tekalnych i tzw. "ancora sleeve" są rozmaicie wykształcone u przedstawicieli Agastograptus. W pracy przedstawiono aktualną pozycję systematyczną gatunków pierwotnie zaliczonych do Agastograptus: A. clathrospinosus (Eisenack, 1952) i A. munchi (Eisenack, 1952) należą do rodzaju Spinograptus Bouček i Münch, 1952 (Kozlowska-Dawidziuk 1995); A. balticus (Eisenack, 1952) należy do Neogothograptus (Kozlowska-Dawidziuk 1995); A. nevadensis (Berry i Murphy, 1975) do Cometograptus (Kozlowska-Dawidziuk 2001); A. quadratus Lenz, 1993 przeniesiono do Spinograptus. Gatunek typowy A. robustus zaliczono w niniejszej pracy do rodzaju Plectograptus (Moberg i Törnquist, 1909) z charakterystycznymi dużymi otworami w ścianach bocznych proksymalnej części rabdozomu. Tym samym Agastograptus uznano za synonim rodzaju Plectograptus. W pracy zrewidowno diagnozę rodzaju Plectograptus, scharakteryzowano cztery linie rozwojowe (Plectograptus, Spinograptus, Gothograptus i Cometograptus) do których należą gatunki pierwotnie zaliczone do Agastograptus oraz przedstawiono ich relacje filogenetyczne jak i miejsce wśród innych grup retiolitów. Zaproponowano ważniejsze synapomorfie dla Retiolitidea.

Key words: Graptolithina, Retiolitidae, Agastograptus, Silurian, taxonomy

Anna Kozłowska−Dawidziuk [akd@twarda.pan.pl], Instytut Paleobiologii PAN, ul. Twarda 51/55, PL−00−818Warszawa, Poland.