Przedmiotem badań były ślady drapieżnictwa drążącego ślimaków z rodziny Cassidae obserwowane na pancerzach jeżowców z rzędu Clypeasteroida. Materiał zebrano z dwóch sublitofacji środkowomioceńskich piasków heterosteginowych (grubo- i drobnoziarnistych piasków heterosteginowych) odsłaniających się na południowym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Analizowane ofiary reprezentują trzy gatunki z rodzaju Echinocyamus (E. linearis, E. pusillus i E. pseudopusillus). Drążenia zostały wykonane najprawdopodobniej przez jeden gatunek ślimaka, Semicassis miolaevigata. Intensywność drapieżnictwa drążącego była różna dla poszczególnych gatunków ofiar. E. linearis był nawiercany częściej niż E. pusillus (zarówno w piaskach grubo- jak i drobnoziarnistych). Pośrednią wartość intensywności drapieżnictwa rozpoznano dla E. pseudopusillus. Zaobserwowano również, że intensywność drapieżnictwa drążącego wobec niektórych ofiar (E. pusillus) była odmienna dla poszczególnych sublitofacji. Nie stwierdzono natomiast aby intensywność drapieżnictwa drążącego obserwowana dla danego gatunku ofiary zmieniała się w istotny sposób w obrębie poszczególnych sublitofacji. Wykazano, że Cassidae przejawiały dużą selektywnośc zarówno pod względem wyboru wielkości ofiary jak i umiejscawiania drążenia. Duże osobniki E. linearis i E. pusillus były nawiercane częściej, a aboralna strona pancerza wszystkich badanych gatunków ofiar była wyraźnie przez drapieżniki preferowana. Skrajnie wysoką koncentracje drążeń zaobserwowano na patalodiach i tarczy szczytowej. Wyniki uzyskane dla E. linearis wskazują, że drapieżnicze zachowania dużych i małych Cassidae były nieco odmienne. Duże Cassidae niemal zawsze żerowały na jeżowcach pojedynczo. W przypadku małych Cassidae znaleziono silne dowody na dość częste ataki i/lub żerowanie grupowe. Duże Cassidae przejawiały ponadto silniejszą selektywność pod względem wyboru miejsca drążenia, gdyż jeszcze częściej niż małe wierciły w petelodiach i tarczy szczytowej. Drapieżnicze zachowania Cassidae były najprawdopodobniej kontrolowane przez szereg rozmaitych czynników, z których najważniejszymi wydają się być: potencjalna energetyczna wartość ofiary, grubość i porowatość jej pancerza, jej tryb życia, jak również mobilność ofiary i drapieżcy oraz proporcje między wielkością ofiary i wielkością drapieżcy. Wykazano ponadto, że tryb życia ofiary i struktura jej pancerza mogą znacząco wpływać na morfologię drążenia.

Key words: Cassidae, echinoids, drill holes, drilling predation, predatory behaviour, middle Miocene, Poland.

Michał Złotnik [M.Zlotnik@uw.edu.pl] and Tomasz Ceranka [tceranka@uw.edu.pl], Instytut Geologii Podstawowej, Uniwersytet Warszawski, Żwirki i Wigury 93, PL−02−089 Warszawa, Poland.