Późno-kampański wieloguzkowiec z nadrodziny Djadochtatherioidea, Catopsbaatar catopsaloides był pierwotnie opisany na podstawie trzech czaszek z odsłonięcia Chermin Cav na pustyni Gobi w Mongolii. Obecnie z tego samego odsłonięcia pochodzą jeszcze trzy czaszki, zachowane z fragmentami nieznanego poprzednio szkieletu poza-czaszkowego, który będzie opisany oddzielnie. W pracy tej opisujemy czaszkę i uzębienie C. catopsaloides w oparciu o wszystkie zebrane materiały, znajdujące się w zbiorach Instytutu Paleontologicznego (PIN) w Moskwie, Centrum Paleontologicznego (PM) w Ułan Bator, oraz Instytutu Paleobiologii (ZPAL) w Warszawie. Rodzaje Catopsbaatar, Djadochtatherium i Kryptobaatar, łączy wiele cech, nieznanych u Tombaatar, takich jak bardzo długi wyrostek zaoczodołowy, skierowany w dół ku tyłowi i na bok, listewki ciemieniowe rozciągające się od tylnego brzegu wyrostków zaoczodołowych ku tyłowi i do środka, grzebienie karkowe z dużymi skrzydłami bocznymi, w środku wygiętymi ku przodowi, tak, że czaszka widziana od strony grzbietowej jest krótsza po środku niż po bokach. Catopsbaatar, tak jak Djadochtatherium ma bardzo wysoką i wyraźną przednią listewkę jarzmową i wypukłość żwaczową, ale różni się od Djadochtatherium i pozostałych członków rodziny Djadochtatheriidae położeniem oczodołu dalej ku tyłowi, następnie tym, że pośrednia listewka jarzmowa przytyka do przedniej listewki, oraz mniejszym, trapezoidalnym czwartym dolnym przedtrzonowcem (p4), pozbawionym grzebieni. Od Kryptobaatar i Djadochtatherium, Ctopsbaatar różni się obecnością trzech górnych przedtrzonowców (P2 zanikł), tak jak u Tombaatar. Ctopsbaatar występuje nie tylko w Chermin Caw, ale również w utworach formacji Barun Gojot w Chulsan, gdzie jest reprezentowany przez pojedynczy drugi dolny przedtrzonowiec (m2). W pracy wykazujemy, że podział części powierzchownej mięśnia żwacza na dwie części, które zostawiają na bocznej stronie łuku jarzmowego wyraźne miejsca przyczepów otoczone listewkami jarzmowymi, charakteryzował wszystkie wieloguzkowce (poczynając od Paulchoffatiidae) i że cechę tę należy uznać za apomorfię wieloguzkowców.

Key words: Mammalia, Multituberculata, Djadochtatheriidae, Catopsbaatar, Djadochtatherium, Kryptobaatar, zygo− matic ridges, Cretaceous, Gobi Desert.

Zofia Kielan−Jaworowska [zkielan@twarda.pan.pl], Instytut Paleobiologii, Polska Akademia Nauk, ul. Twarda 51/55, PL−00−818 Warszawa, Poland; Jørn H. Hurum [j.h.hurum@nhm.uio.no], Naturhistorisk Museum, Boks 1172 Blindern, N−0318 Oslo, Norway; Alexey V. Lopatin [alopat@paleo.ru], Paleontological Institute, Russian Academy of Sciences, Profsojuznaya 123, 117997 Moscow, Russia.